Ciąża to wyjątkowy czas w życiu kobiety, ale również okres, w którym konieczne jest szczególne monitorowanie stanu zdrowia mamy i rozwijającego się dziecka. Regularne badania pozwalają wcześnie wykryć ewentualne nieprawidłowości oraz zapobiec powikłaniom. W naszym poradniku znajdziesz przegląd najważniejszych badań, które przyszła mama powinna wykonać w trakcie ciąży – od badań prenatalnych po testy KTG przed porodem.

Dlaczego regularne badania w ciąży są tak ważne?

Regularne badania w ciąży pozwalają monitorować jej przebieg, ale również umożliwiają śledzenie rozwoju maluszka. Szczególnie ważne są badania prenatalne (drugi trymestr) – umożliwiają one wczesne wykrycie ewentualnych wad rozwojowych i chorób genetycznych, co daje lekarzom możliwość podjęcia szybkiej interwencji. Dzięki temu można nie tylko lepiej zaplanować dalszą opiekę medyczną, ale także zmniejszyć ryzyko powikłań.

Dodatkowe badania, takie jak oznaczenia USG płodu czy badanie krzywej cukrowej, pozwalają ocenić najważniejsze parametry zdrowotne dziecka i mamy, co jest niezbędne do utrzymania prawidłowego przebiegu ciąży. Regularne kontrolowanie zdrowia to inwestycja w spokojne przygotowanie do porodu oraz dobry start dla maluszka. 

Badanie prenatalne – co warto o nim wiedzieć?

Drugi trymestr ciąży to czas, kiedy rozwój maluszka nabiera tempa, a przyszła mama zaczyna odczuwać jego pierwsze ruchy. To również moment, w którym warto wykonać badanie prenatalne, pozwalające ocenić, czy ciąża przebiega prawidłowo. Badanie to jest szczególnie ważne, ponieważ pozwala wykryć ewentualne nieprawidłowości, a w razie ich wystąpienia podjąć odpowiednie działania. W drugim trymestrze przeprowadza się między innymi USG w 20 tygodniu ciąży, znane również jako USG połówkowe, które dostarcza wielu istotnych informacji o stanie zdrowia i rozwoju dziecka.

USG połówkowe, czyli kluczowe badanie w 20. tygodniu ciąży

USG połówkowe, nazywane także USG prenatalnym, to jedno z najważniejszych badań w trakcje ciąży. Jest przeprowadzane zazwyczaj między 18. a 22. tygodniem ciąży, a jego głównym celem jest dokładna ocena anatomii dziecka. Podczas badania ginekolog sprawdza między innymi rozwój narządów wewnętrznych maluszka, takich jak mózg, nerki czy wątroba. Na podstawie badania obrazowego jest także w stanie ocenić strukturę twarzy, kręgosłupa i kończyn.

USG w 20 tygodniu ciąży pozwala nie tylko monitorować ogólny stan dziecka, ale także wykryć potencjalne wady rozwojowe. Przyszła mama może otrzymać szczegółowe informacje o rozwoju cech fizycznych swojej pociechy, a także uzyskać fachową pomoc w przypadku, gdy badanie wykaże nieprawidłowości. Jak wygląda samo badanie? USG połówkowe jest bezbolesne i bezinwazyjne. Lekarz wykonuje je za pomocą sondy przykładanej do brzucha, co pozwala na uzyskanie dokładnych obrazów płodu. Więcej informacji na temat badania znajdziesz pod linkiem: https://hipp.pl/ciaza/poradnik/badania-w-ciazy/usg-polowkowe. 

Badanie krzywej cukrowej – na czym polega?

Krzywa cukrowa, nazywana też krzywą glukozową, to jedno z podstawowych badań wykonywanych w ciąży, mające na celu wykrycie cukrzycy ciążowej. Zalecane jest wszystkim kobietom w ciąży, zwykle między 24. a 28. tygodniem. Wczesne rozpoznanie ewentualnych zaburzeń gospodarki węglowodanowej pozwala na podjęcie odpowiednich działań, które mają na celu ochronę zdrowia mamy i dziecka. Cukrzyca ciążowa, choć często przebiega bezobjawowo, może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak makrosomia płodu (zbyt duża masa urodzeniowa) czy powikłania okołoporodowe.

Przed badaniem należy być na czczo przez co najmniej 8 godzin, unikać intensywnego wysiłku fizycznego oraz konsultować z lekarzem stosowanie leków, które mogą wpływać na wynik. Jak wygląda badanie krzywej cukrzycowej? Procedura składa się z kilku etapów. Pierwszy z nich to pobranie krwi od przyszłej mamy na czczo. Następnie pacjentka musi wypić roztwór zawierający 75 g glukozy. Po wypiciu glukozy wykonuje się dwa kolejne pomiary: pierwszy po godzinie, a drugi po dwóch godzinach. Całe badanie trwa około 2-3 godzin, a w jego trakcie ważne jest, aby pacjentka pozostawała w spoczynku. 

Norma krzywej cukrzycowej w ciąży jest ustalana w oparciu o międzynarodowe wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i wynosi:

• Na czczo: poniżej 92 mg/dl.
• Po 1 godzinie: poniżej 180 mg/dl.
• Po 2 godzinach: poniżej 153 mg/dl.

Wyniki znacząco odbiegające od normy mogą świadczyć o cukrzycy ciążowej. Wymaga ona dodatkowej diagnostyki i wprowadzenia odpowiedniego planu leczenia.

Badania w trzecim trymestrze ciąży – przygotowanie do porodu

Regularne kontrole pomagają lekarzowi ocenić, czy ciąża przebiega prawidłowo, a także umożliwiają wczesne wykrycie potencjalnych komplikacji. Dotyczy to zarówno drugiego trymestru ciąży, jak i kolejnych okresów. Ważne są także badania wykonane z kolejnym, trzecim trymestrze – stanowią one jeden z etapów przygotowania do porodu. Obejmują zarówno procedury oceniające stan zdrowia matki, jak i te, które pozwalają określić gotowość dziecka do narodzin. Kluczowe znaczenie mają tutaj badania, takie jak wymaz z pochwy przed porodem (GBS), badanie ginekologiczne czy monitorowanie czynności serca płodu za pomocą KTG.

Wymaz z pochwy wykonuje się zazwyczaj między 35. a 37. tygodniem ciąży. Badanie to ma na celu wykrycie obecności paciorkowców z grupy B (GBS) – bakterii, które mogą być niebezpieczne dla noworodka w trakcie porodu. W przypadku dodatniego wyniku testu lekarz zleca antybiotykoterapię, która pozwala zminimalizować ryzyko wystąpienia zakażenia u maluszka. Badanie ginekologiczne przed porodem wykonuje się w celu dokonania oceny dojrzałości szyjki macicy oraz ułożenia dziecka w macicy. Opis tych i innych badań wykonywanych przed porodem znajdziesz w Poradniku HIPP – Badania przed porodem.

Kiedy pierwsze KTG w ciąży?

Monitorowanie czynności serca płodu za pomocą KTG (kardiotokografii) jest zalecane w ostatnich tygodniach ciąży. Zazwyczaj wykonuje się je po 36. tygodniu ciąży. Jest ono szczególnie ważne, ponieważ pozwala ocenić, czy maluch prawidłowo reaguje na bodźce — podczas jego wykonywania lekarz analizuje rytm serca płodu oraz skurcze macicy. Badanie powtarza się regularnie aż do porodu, szczególnie jeśli pojawiają się objawy mogące wskazywać na komplikacje, takie jak zmniejszona aktywność dziecka.

Regularne badania w trakcie ciąży są niezwykle istotne dla zdrowia, bezpieczeństwa i komfortu psychicznego przyszłej mamy, a także dla zdrowia maluszka. Warto pilnować rekomendowanych terminów badań i stosować się do zaleceń lekarza prowadzącego ciążę, by przejść przez ten etap bez niepotrzebnego stresu.